วันจันทร์ที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2555

พบดาวเคราะห์ในกระจุกดาวรวงผึ้ง


นักดาราศาสตร์ค้นพบดาวเคราะห์ที่โคจรรอบดาวฤกษ์คล้ายดวงอาทิตย์ที่อยู่ในกระจุกดาวเป็นครั้งแรก และยังเป็นหลักฐานชิ้นแรกที่ยืนยันว่า ดาวเคราะห์สามารถเกิดขึ้นได้ในสภาพแวดล้อมที่มีดาวฤกษ์อยู่มากๆ
แม้ดาวเคราะห์ดวงนี้จะไม่ใช่ดาวเคราะห์ที่เหมาะสมกับการดำรงอยู่ของสิ่งมีชีวิต แต่นักดาราศาสตร์จินตนาการว่า ท้องฟ้าของดาวเคราะห์ดวงนี้ต้องมีดวงดาวมากกว่าที่เราเห็นจากบนโลกแน่นอน
ดาวเคราะห์ดวงนี้มีลักษณะคล้ายกับดาวพฤหัสร้อนขนาดยักษ์ มีมวลมาก และอุดมไปด้วยแก๊สที่กำลังเดือดเพราะโคจรอยู่ใกล้ๆดาวแม่ด้วยคาบที่สั้น แต่ละดวงนี้โคจรอยู่รอบดาวฤกษ์ดวงหนึ่งที่ลักษณะคล้ายดวงอาทิตย์ในกระจุกดาวรวงผึ้ง หรือกระจุกดาว Praesepe อันเป็นกระจุกดาวที่มีดาวฤกษ์อยู่ประมาณ 1,000 ดวง
กระจุกดาวรวงผึ้ง เป็นกระจุกดาวเปิด คือ กระจุกดาวที่ดาวแต่ละดวงเกิดในเวลาใกล้เคียงกันและมาจากกลุ่มก้อนเมฆเดียวกัน ดังนั้น ดาวฤกษ์แต่ละดวงจึงมีองค์ประกอบทางเคมีที่คล้ายๆกัน กระจุกดาวจะไม่เหมือนกับดาวแบบอื่นๆเพราะหลังจากเกิดแล้วจะไม่กระจายตัวกันออกไป แต่ยังเกาะกลุ่มอยู่ด้วยกันด้วยแรงดึงดูดซึ่งกันและกัน
"เราตรวจพบดาวเคราะห์มากขึ้นเรื่อยๆแล้ว และก็มีความหลากหลายมากขึ้น อยู่ในสภาพแวดล้อมที่สุดขั้วมากขึ้น อย่างตอนนี้ก็กระจุกดาวที่ดาวอยู่ใกล้ๆกัน" มาริโอ อาร์. เปเรซ นักฟิสิกส์ดาราศาสตร์ในโครงการค้นหาจุดกำเนิดระบบสุริยะขององค์การบริหารการบินและอวกาศแห่งชาติ สหรัฐ หรือนาซ่า กล่าว
"กาแลกซี่ของเรามีกระจุกดาวเปิดแบบนี้พันกว่าแห่ง ซึ่งก็มีศักยภาพทางฟิสิกส์มากพอที่จะก่อให้เกิดดาวเคราะห์ขนาดใหญ่มากมาย"
ดาวเคราะห์ในกระจุกดาวรวงผึ้ง สองดวงนี้มีชื่อว่า Pr0201b และ Pr0211b โดยที่มีชื่อตามหลังว่า b นั้นเป็นมาตรฐานการตั้งชื่อตามการรวมตัวของดาวเคราะห์
"นี่เป็นดาวเคราะห์แบบ b สองดวงแรกในกระจุกดาวรวงผึ้ง" แซม ควินน์ นักศึกษาปริญญาโทด้านดาราศาสตร์ มหาวิทยาลัยจอร์เจียสเตท มลรัฐแอตแลนตา สหรัฐอเมริกา และผู้แต่งบทความนี้กล่าว โดยบทความนี้ได้รับการเผยแพร่ในวารสารวิชาการ Astrophysical Journal Letters แล้ว
ควินน์และทีมงานของเขา โดยความร่วมมือกับเดวิด ลาแธม ที่ศูนย์ฟิสิกส์ดาราศาสตร์ฮาเวิร์ด-สมิธโซเนียน ค้นพบดาวเคราะห์ดวงดังกล่าวโดยใช้กล้องโทรทรรศน์ทิลลิงฮาสต์ ขนาดหน้ากล้อง 1.5 เมตรที่ศูนย์สังเกตการณ์ฟิสิกส์ดาราศาสตร์เฟรด ลอว์เรนซ์ของศูนย์ฮาเวิร์ด-สมิธโซเนียน ในอมาโด มลรัฐแอริโซนา เพื่อวัดการโคลงเคลงของแรงโน้มถ่วงขนาดเล็กๆที่เกิดจากดาวเคราะห์ที่กำลังโคจรรอบดาวแม่อยู่นี้ โดยการค้นพบดาวเคราะห์ที่โคจรรอบกระจุกดาวที่เกิดขึ้นก่อนหน้าการค้นหาครั้งนี้พบแต่ที่โคจรรอบดาวฤกษ์ขนาดใหญ่ยักษ์ แต่ครั้งนี้เป็นครั้งแรกที่ดาวเคราะห์มาโคจรรอบดาวฤกษ์ที่คล้ายคลึงกับดวงอาทิตย์ของเรา
"นี่เป็นปริศนาข้อใหญ่ของนักล่าดาวเคราะห์" ควินน์บอก "เรารู้ว่าดาวฤกษ์ส่วนใหญ่มักจะก่อตัวขึ้นในสภาพแวดล้อมที่คล้ายๆกับเนบิวลาโอไรออน บางที สภาพแวดล้อมแบบนี้ก็เหมาะกับการก่อตัวของดาวเคราะห์ และอย่างน้อยที่สุด กระจุกดาวที่มีดาวฤกษ์ที่คล้ายกับดวงอาทิตย์แบบนี้ก็น่าจะมีดาวเคราะห์บ้างนะ และในที่สุด เราก็ค้นพบ"
ผลการศึกษาครั้งนี้ยังเป็นที่น่าสนใจสำหรับนักทฤษฎีที่พยายามจะเข้าใจดาวพฤหัสร้อนที่โคจรใกล้กับดาวแม่มากๆด้วย โดยทฤษฎีส่วนใหญ่นั้นจะใช้ได้กับดาวพฤหัสร้อนที่เย็นกว่านี้และไกลจากดาวแม่กว่านี้
"อายุที่ถือว่าน้อยสำหรับกระจุกดาวรวงผึ้ง นั้นทำให้ดาวเคราะห์ที่ว่าเป็นหนึ่งในดาวเคราะห์ที่อายุน้อยที่สุด" รัสเซล ไวท์ นักวิทยาศาสตร์แห่งโครงการศึกษาจุดกำเนิดระบบสุริยะ ของนาซ่ากล่าว "และนี่ก็สำคัญเพราะว่ามันคือสถานการณ์ที่ดาวเคราะห์ยักษ์โคจรเข้าไปซึ่งเราก็อยากจะรู้ว่าเร็วเพียงใด และการรู้ว่าเข้าไปเร็วเพียงใดนั้นคือก้าวแรกที่จะศึกษาว่าดาวเคราะห์เคลื่อนที่เข้าไปใกล้ดาวแม่อย่างไร"
นักวิทยาศาสตร์ยังชี้ด้วยว่า กระจุกดาวรวงผึ้ง มีโลหะอยู่มาก ดังนั้น ดาวหลายๆดวงในกระจุกดาวรวงผึ้ง จึงมีธาตุหนักเช่นเหล็กมากกว่าที่ดวงอาทิตย์ของเรามี
"การค้นพบดาวเคราะห์ที่อยู่ใกล้ๆดาวฤกษ์เป็นการบอกว่า โลหะเหล่านี้เป็นเหมือนปุ๋ยของดาวเคราะห์ ซึ่งหมายถึงว่า ดาวเคราะห์แก๊สจะอุดมไปด้วยธาตุมากมาย ผลการศึกษาของเราก็ชี้ว่า เรื่องนี้เกิดขึ้นจริงในกระจุกดาวได้เช่นกัน"

อ้างอิง: NASA/Jet Propulsion Laboratory (2012, September 14). First planets found around sun-like stars in a cluster. ScienceDaily. Retrieved September 16, 2012, from http://www.sciencedaily.com­ /releases/2012/09/120914133446.htm

ขอขอบคุณข้อมูลจาก http://www.vcharkarn.com/vnews/154550

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น